பொருள் : அரசியல், கருத்தியல் போன்றவற்றில் சுயலாபத்திற்காக சூழ்நிலைக்கு தகுந்தாற்போல ஏற்கனவே தான் கொண்டிருக்கும் கொள்கை, கருத்து போன்றவற்றிற்கு முரணாக மாறிகொள்பவர்
எடுத்துக்காட்டு :
பெரும்பான்மையான தலைவர்கள் சந்தர்ப்பவாதியாக இருக்கிறார்கள்
ஒத்த சொற்கள் : சுயநலவாதி, சூழ்நிலைவாதி
பொருள் : எந்த சூழ்நிலையையும் சுபலாபத்திற்கு பயன்படுத்திக்கொள்ளும் போக்கு உடையவன்.
எடுத்துக்காட்டு :
சந்தர்ப்பவாதி மனிதன் எந்த சூழ்நிலையிலும் பிழைத்துக் கொள்வான்.